Đối với nhiều người có thể còn khá xa lạ với căn bệnh trầm cảm mùa đông. Tuy nhiên đây là căn bệnh đang ngày càng có nhiều người mắc phải. Căn bệnh này nên được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Sau đây là những dấu hiệu nhận biết bệnh trầm cảm mùa đông.
Đâu là nguyên nhân bệnh trầm cảm mùa đông?
Theo các nhà nghiên cứu, nguyên nhân chủ yếu của hội chứng
SAD là do sự thay đổi đột ngột về mức độ ánh sáng. Nói cách khác, rối loạn cảm
xúc theo mùa bị gây ra bởi sự sự mất cân bằng sinh hoá trong bộ não do sự sự
suy giảm lượng ánh nắng ban ngày và thiếu ánh mặt trời vào mùa đông. Chính vì
thế, căn bệnh này đặc biệt phổ biến với những người sống ở các khu vực thiếu
ánh sáng, chẳng hạn như người dân ở các nước Bắc Âu – nơi mùa đông kéo dài lê
thê và lượng ánh nắng mặt trời mỗi năm rất ít.
Bên cạnh đó, melatonin, một nội tiết tố có liên quan đến giấc
ngủ và liên kết với bệnh trầm cảm, cũng được gắn với chứng rối loạn cảm xúc
theo mùa. Nội tiết tố này được sản xuất khi cấp độ bóng tối tăng lên. Khi ngày
ngắn hơn và tối hơn, melatonin được sản xuất nhiều hơn, khiến chúng ta dễ cảm
thấy buồn ngủ và uể oải.
Thông thường, chứng bệnh này sẽ nhanh chóng kết thúc khi thời
tiết được cải thiện và không để lại di chứng gì. Tuy nhiên, với những người vốn
có sức khỏe tinh thần không tốt, hội chứng này có thể dẫn đến những cơn stress
nặng nề và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Thử tưởng tượng bạn đang là một quý ông thành đạt và một nhà quản lý giỏi, luôn
điều hành công việc một cách trôi chảy và khiến cấp dưới ngưỡng mộ. Bỗng nhiên
đông sang và bạn như biến thành một người hoàn toàn khác, dễ nổi nóng một cách
vô cớ với nhân viên và luôn lơ là trong công việc. Rõ ràng là rất kỳ cục đúng
không nào?
Những dấu hiệu nhận biết bệnh trầm cảm mùa đông
1. Thèm ăn hơn
Giống như trầm cảm, SAD làm tăng cảm giác ngon miệng ở một số
người. 65% người bị chứng rối loạn này cảm thấy đói hơn trong những tháng trời
tối, lạnh lẽo. Đây có thể là một phản ứng sinh lý của cơ thể nhằm giúp bạn “xốc
lại tinh thần”. Vì thế đến cuối mùa này, bạn thường tăng cân.
2. Khó tập trung
Trầm cảm có ảnh hưởng đến một loạt hoạt động xử lý tâm thần
trên não, như khả năng tập trung, nói, ghi nhớ… Ở người mắc SAD, tình trạng này
cũng tương tự như người bị trầm cảm không theo mùa.
3. Dễ cáu kỉnh
Giận dữ, cáu kỉnh là những triệu chứng phổ biến của trầm cảm
và SAD. So với người bình thường, người mắc chứng SAD dễ bị kích thích hơn nhiều
so với người khỏe mạnh. Họ cũng dễ nỗi nóng hơn những người trầm cảm thông thường
(không phải theo mùa).
4. Buồn ngủ và mệt mỏi
Những người mắc chứng SAD thường có xu hướng cần ngủ nhiều
hơn trong mùa đông, đôi khi hơn rất nhiều. Trong một nghiên cứu trên tạp chí
Psychosomatic Research, các bệnh nhân bị chứng SAD trung bình ngủ 7,5 tiếng
trong mùa hè, 8,5 tiếng trong mùa xuân và thu, và cần đến 10 tiếng trong mùa
đông.
Tuy nhiên, bạn buồn ngủ nhiều hơn không có nghĩa là bạn cảm
thấy được nghỉ ngơi nhiều hơn. Các nghiên cứu khác cho thấy người mắc SAD thường
bị chứng mất ngủ, và rối loạn giấc ngủ, do vậy có xu hướng gà gật ở nơi làm việc.
5. Thèm chất bột
Người mắc SAD có cảm giác thèm rất chất bột (như mỳ, bánh mỳ),
vì chúng có tác dụng làm tăng tiết chất truyền thần kinh serotonin – giúp cải
thiện tâm trạng.
6. Buồn bã
SAD là một dạng trầm cảm, và nó có hầu hết những đặc điểm của
trầm cảm. Hai triệu chứng chủ yếu là cảm thấy buồn bã và mất hy vọng, mất hứng
thú với các hoạt động (chẳng hạn công tác xã hội) mà bình thường bạn vẫn yêu
thích.
Nếu bạn trải qua các triệu chứng này trong ít nhất 2 tuần,
nó là dấu hiệu của trầm cảm. Nếu bạn cảm thấy điều này chỉ có trong mùa thu và
đông, và các triệu chứng đó biến mất trong thời gian còn lại của năm, nó có thể
là dấu hiệu bạn bị trầm cảm mùa đông.
7. Mất hứng với tình dục
Thiếu quan tâm đến sex là một triệu chứng phổ biến ở những
người bị SAD và trầm cảm. Nhưng điều này chỉ đúng với người bị SAD trong mùa
thu, đông.
Ngược lại, nếu rối loạn này xảy ra vào mùa xuân – hè (một dạng
hiếm gặp hơn nhiều, còn gọi là trầm cảm mùa hè) thì lại có các triệu chứng đối
ngược, chẳng hạn gia tăng ham muốn tình dục.
Nếu được chẩn đoán mắc SAD ở cấp độ nhẹ, bạn chỉ cần tăng cường
các hoạt động ngoài trời – nhất là khi có nắng, tập thể dục thường xuyên và cải
thiện điều kiện chiếu sáng ở nhà cũng như nơi làm việc. Còn nếu bệnh đang ở
giai đoạn nghiêm trọng hơn, hãy tìm đến bác sĩ tâm lý để có phương pháp điều trị
đúng đắn.
